Bu sure Habeşistan
hicretinden önce nazil olmuştur. Müslümanlar Hıristiyanlığın hakim olduğu
Habeşistan'a hicret ettikleri zaman, Mekke devleti elçi gönderip; mültecilerin
iadesini istemişti. Kral, mültecileri yanma çağırıp dinlediğinde; bunların adi
suçlu olmadıklarını, fikir ve inançları sebebiyle ülkesine geldiklerini anladı
ve onları Mekke'ye iade etmedi.
Mekke devletinin
temsilcileri, bu mültecilerin Hristiyanlığa hakaret ettiklerini söylediler.
Kral muhacirleri dinlemek üzere huzuruna çağırdığında muhacirler adına konuşan
Ca'fer b. Ebu Talip, (Hz. Ali'nin kardeşi Ca'fer) bu surenin başından itibaren
kırk ayet okudu.
Kralın huzuruna
girerken eğilmeyen, sorulan somlara eğip bükmeden Allah'ın ayetleriyle cevap
veren bu muhacirler kral tarafından iltifat gördüler. Elçiler ise elleri boş
olarak geri geldiler.[1]
Günümüz
Hristiyanlarına da Hz. Ca'fer gibi eğilmeden, eğip bükmeden Kur'an ayetlerini
okuyalım. Hz. İsa'nın peygamber olduğunu, Allah olmadığını, Allah'ın oğlu
olmadığını duyuralım.[2]
1- Kaf, Ha,
Ya, Ayn, Sad.
Kur'an-ı Kerim'rîeki
yüzondört sureden, yirmi dokuz surenin başında bu tür harfler gelmiştir. Bu
yirmi dokuz surenin başında gelen harflerin sayısı da ondörttür.
Bununla şöyle
denilmektedir: "Bu Kur'an sizin bildiğiniz bu harflerden, kelimelerden
meydana gelmektedir. Eğer bu Kur'an Muhammed'in sözüdür diyorsanız, buyurun
bütün dilcilerinizi, ilim adamlarınızı çağırın bu kelime ve harflerle siz de
bir sure getirin."
Bu bir meydan
okumadır. 1400 sene içinde Kur'an'dan bir surenin benzerinin yapılamaması,
ilende de yapılamayacağının ifadesidir.
"Biz yazarız,
yaparız" diyenlerde hiç durmasınlar. Çağın bütün bilgisayar teknolojisinden
de yararlansınlar ve bir sure meydana getirsinler. Bekliyoruz. Getiremezlerse
secdeye kapanıp iman etsinler.[3]
2- Bu,
Rabbinin Zekeriyya kuluna olan rahmetini hatirlatmasidir
3- O,
Rabbine gizli bir seslenişle yalvarmıştı.
4-
"Rabbim, benim kemiklerim gevşedi ve baş ihtiyarlık aleviyle bembeyaz
oldu. Rabbim, sana dua ile hiçbir zaman mutsuz olmadım" demişti.
Zekeriyya
aleyhissclamin hayatından bir bölüm bize anlatılırken, bize mesaj sunuluyor.
O Rabbine gizlice dua
ettiği gibi, bizler de dualarımızı yanan bir gönülle sessizce yalvararak dua
edeceğiz. Dua etmek de Rabbint kuluna bir rahmetidir. Elini Allah'a kaldırıp
diliyle dua edip haliyle ve kal-biyic "Amin" diyemeyen nasipsizlere
bakın da dua etmenin bile bir rahmet olduğunu anlayın.
Dua edenin bahtsız ve
mutsuz olmayacağını bildirir. İstenilenler ya anında verilir, veya gecikmeli
olarak verilir. Veya istenilen verilmez de size daha faydalı olan verilir.
Şeker hastası
doktordan baklava ister. Doktorda ona acıtıcı iğne verir. Ancak doktorun verdiği
faydalı olur.[4]
5-
"Doğrusu ben, arkamda benim yerime kalacak yakınlarımdan korktum. (Bu
görevi üstlenemezler) Hanımımda kısır. Bana tarafından bir veli bağışla."
6- "O
(Veli) bana ve Ya'kub oğullarına varis olsun. Rabbim onu razı olduğun biri
yap."
7- "Ey
Zekeriyya, biz sana bir oğul müjdeliyoruz. Adı Yahya. Daha önce ona bir adaş
kılmadık" dedi.
"At ölür kalır
eğeri, yiğit ölür kalır değeri" demişler. Rabbinizden çocuk isterken,
sizin değerlerinizi koruyacak, Allah'a kul, Rasulüne ümmet olacak birini isteyin.
Bu mallar kime kalacak demeyin. "Bu mallar İslami yolda nasıl korunacak.
İslami hizmette nasıl kullanılacak" deyin.
Peygamberlerin
mirasına varis olacak alim ve amil insan yetiştirelim de Rabbin rızasını
kazanalım.
Zekeriyya
aleyhisselama, "Yahya" isimli ve eşi benzeri görülmedik, duyulmadık
bir çocuk vereceğini müjdelediğinde:[5]
8-
(Zekeriyya) Dedi ki: "Rabbim, benim için bir oğul nasıl oltır? Hanımım
kısır, ben de çok ihtiyarladım."
9-
"Öyle fakat Rabbin buyurdu ki: O bana kolaydır. Daha önce sen hiçbirşey
değilken ben, seni yarattım."
10-
(Zekeriyya) "Ya Rab, bana bir işaret ver" dedi. (Rabbi) "Senin
işaretin, sapasağlam olduğun halde üç gece (ve gündüz) insanlarla
ko-nuşmamandir" buyurdu.
11- Mihrapdan
kavminin karşısına çıkıp "Sabah akşam teşbih ediniz" diye işaret
etti.
Bütün peygamberler
insan olmaları nedeniyle davranışları da tabiidir. Zekeriyya(a.s.);
"Yaşlı bir erkekle, kısır bir kadından nasıl çocuk doğar" derken
tabii davranıyordu.
Buharı; (K. Ehadisi
enbiya bölümünde) Hz. İbrahimi anlatırken Efendimizin; "İbrahim'in:
"kalbim mutmain olsun için ölülerin diriltil-mesini gözlerimle görmek
istiyorum" sözünü onayladığını ve "ben de aynısını söylerdim"
dediğini anlatıyor.
Ama o yüce
peygamberler Allah'ın mucizelerini gördüler ve bizlere de gösterdiler.
Rabbimiz kısır bir
kadının doğum yapmasının ötesinden örnek veriyor: "Sen hiçbir şey
değilken ben seni yarattım" diyor.
Herkes kendini
düşünsün. Küçücük bir su parçasından, nutfeden bu hale nasıl getirildiğini
düşünsün. Sizler de kısır kadınları görünce çalımsatmayın.
Zekeriyya aleyhisselam
doğumun olacağına dair bir işaret isteyince; "üç gece ve gündüz
konuşmaması" bunun işareti olduğu söylenir.
Ağzımızdaki et
parçasının konuşması Rabbimizin izniyledir. Tat (dilsiz) insanların ağzında da
clil var ama konuşamıyor.
Konuşmakta olan dil'in
üç günlüğüne konuşamamasi bize şunu gösteriyor: Dilimize, kalbimize, kanımıza
hakim olan biz değiliz, bizi yaratandır.[6]
12- Ey Yahya
kitabı kuvvetle tut (dedik) ve O'na çocukken hikmeti verdik.
13-
Taraflınızdan bir sevgi ve temizlik (verdik) ve O çok muttaki oldu.
14- Anne ve
babasına iyilik yapandı. Baş kaldıran bir zorba değildi.
15- Hem
doğduğu gün, hem öldüğü gün, hem de diri olarak kaldırılacağı gün O'na selam
olsun.
Temizliğini koruması,
Zekeriyya aleyhisselama varis olması ve Allah'a hizmeti hakkıyla yürütebilmesi
için, kitaba sarılması gerekir.
Kişi kitaba sanlırsa
Hakkı çok sever. Hakkı sevdiği için de halkı çok sever. Ama bu sevgiyi de Allah
verir. Bu surenin doksanaîtıncı ayetinde; sevginin, Rahman olan Allah
tarafından iman edip, ameli sa-lih işleyenlere verileceğini haber verir.
Sevgiyi Allah herkese
vermiştir. Ancak insanlar o sevgiyi paraya, mala, mülke, makama, unvana
çevirir. îman edip ameli salih işleyenler ise önce Mevlayı, sonra Leylayı sever.
Allah'ı seven, Anne
babasına iyilik yapan bir insanın despot olduğu, anarşist çıkdğ] hayatta
görülmemiştir.
İslaım yaşayan bir
ailede dünyaya gelmek bir mullulııkdur. Öyle bir aifede büyümek de ayrı bir
nıutlulukdur ve müslüman olarak ölmek en büyük saadettir.[7]
16- Kitapda
Meryem'i de an. Hani O ailesinden ayrılıp (Ma'bedin) doğusunda bir yere
çekilmişti.
17- Onlarla
kendi arasına bir perde çekti. Biz de O'na ruhumuzu gönderdik ve ona düzgün bir
insan şeklinde göründü.
Günümüzde sünnettir
diye, Ramazanın yirmisi sabahından, bayram namazına kadar erkeklerin mescid'de,
kadınların evlerinde i'tikafa çekildiği gibi, Hz. Meryem validemiz de Ma'bedin
doğusunda bir odaya ibadet için çeki Emiş ve görünmemek içinde bir perde
çekmişti.
Orada Rabbi ile
halvette iken insan şeklinde birisini gördü. O Allah'ın gönderdiği Cebrail'di.[8]
18- (Meryem)
dedi ki: "Ben senden Rahman (olan Allah)a sığınırım. Eğer sen çok muttaki
isen (bana dokunma)"
19-
"Ben ancak sana bir oğlan vermek için (gelen) Rabhinin elçisiyim"
dedi.
O tertemiz annemiz,
Meryem validemiz, gelenin melek olduğunu bilmediği için gelenin şerrinden
Allah'a sığındı. Bizler de her durumda "Euzü billahi
mineşşeytanirracim" diyerek Allah'a sığınacağız.
Gelen melek, Meryem
validemize bir oğlunun olacağını müjdeleyince:[9]
20-
(Meryem): "Benim çocuğum nasıl olur? Bana bir insan dokunmadı ve ben bir
iffetsiz de değilim" dedi.
21- Öyle.
Fakat Rabbin buyurdu ki: "O bana göre kolaydır. O'nu insanlara bir mu'cize
ve bizden bir rahmet kılmamız için (yaratacağız). O kesinleşmiş bir iş oldu.
Bu çocuk bir
mu'cizedir. Tertemiz bir anneden babasız olarak dünyaya gelmiştir. Buna aklı
yatmayan o günün Yahudilerine ve bu günün bütün kafirlerine, Rabimiz Al-i İmran
suresi 59 ncu ayetinde; İsa'nın durumunun Adem'in durumu gibi olduğunu, Adem'i
de topraktan yarattığını haber vererek cevap verir.
Hz Adem'in topraktan
yaratıldığını kabul eden biri için, babasız olarak bir kadından Hz. İsa'nın bir
mu'cize olarak Allah'ın emriyle yaratıldığını kabul etmek daha kolay olur.
Mu'cizelere aklı
yatmayan, batıya iman eden, şarka bakmayan, garbı bilmeyen bir kısım
müslümancıklarımızm, bu konuda akli açıklamalar getirmeye çalışmakla ne kadar
gülünç olduklarını gördük.[10]
22- Meryem
ona hamile kaldı ve onunla uzak bir yere çekildi.
23- Derken doğum
sancısı onu bir hurma dalına götürdü. (Meryem): "Keşke bundan önce
ölseydim ve unutulmuş gitmiş olsaydım" dedi.
24- (Ruh)
O'na altından şöyle seslendi: "Üzülme, Rabbin senin alt tarafından bir su
arkı meydana getirdi."
25-
"Hurma dalını kendine doğru silkele, üzerine olgun taze hurma
düşsün."
26-
"Ye, iç, gözün aydın olsun. Eğer insanlardan birini görürsen: "Ben
Rahmana oruç adadım, bugün hiçbir insanla konuşmayacağım" de.
Meryem validemiz
kendisine erkek elinin değmediğini, bu çocuğun Rabbin emriyle olduğunu
biliyordu. Ancak onun bildiklerini Yahudiler bilmiyordu. Onun İçin çok üzgündü.
Gözlerden uzak bir yere çekildi. Ölmüş ve unutulmuş biri olmayı yaşamaya tercih
ediyordu.
Burada ioptumun insan
üzerindeki baskısının ağırlığım Meryem validemizin "Keşke bundan önce
ölseydim" sözünden anlıyoruz.
"Eller ne
derler?" veya "Herkes ne der?" ata sözümüz bu toplum baskısını
ifade eder. Ve bundan keramet sahibi Meryem validemiz bile etkilenir.
Rabbimiz ona kuru
ağaçdan yaş burmayı verir. Susuz yerden ırmak akıtır. Meryem validemiz bunları
görür. Susuz yerden su akıtan, kuru ağaçdan hurma çıkaran Allah, bekâr
Meryem'den çocuk yaratır.
Çocuk doğunca
kendisine iftira eden, hakaret yapan, ayıplayan insanlara cevap vermez.
Konuşmama orucu tutar. Yaratanın cevap vermesini ister.[11]
27- Derken
O'nu yüklenerek kavmine getirdi. Dediler ki: "Ey Meryem, muhakkak sen
büyük bir şey getirdin."
28- Ey
Harun'un kardeşi, senin baban kötü biri değildi. Annen de iffetsiz
değildi."
29- (Meryem)
çocuğu işaret etti. Onlar: "Biz beşikdeki çocukla nasıl konuşuruz?"
dediler.
Meryem validemize,
"Ey Harun'un kardeşi..." diye hitap ediyorlar ve ayıplıyorlar.
Bu ayet nazil olduktan
sonra bir gün, Muğıre b. Şu'be Necranda iken, kendisine; "Kur'an da
Meryem'e "Harun'un kardeşi" deniliyor. Hanınla İsa arasında kaç sene
okluğunu biliyormusunuz?" diye sorarlar. Muğıre b. Şu'be, Efendimizin
yanma gelip olayı sorunca, Efendimiz: "Onların kendilerini peygamberler ve
salih insanlarla isimlendirdiklerini haber verseydin ya" diye cevap verir.[12]
Günümüzde bile
Yahudilere İsrailoğullan deniyor. Lakabı İsrail olan Yakup aleyhi sse lam la
bunların arasından binlerce yıl geçti.
Meryem validemiz
kendisinden hesap soranlara cevap vermedi ve çocuğa işaret etti.
Babasız çocuğun
doğmayacağını söyleyen bu insanlar yeni doğan çocuğun konuşmayacağını
biliyorlardı, ama çocuk İsa konuştu.[13]
30-
(Kundaktaki İsa): "Ben Allah'ın kuluyum. O bana kitap verecek ve beni
peygamber kılacak" dedi.
31-
"Nerede olursam beni mübarek kıldı. Yaşadığım sürece bana namaz ve zekatı
tavsiye etti."
32-
"Anneme iyilik yapmayı da (tavsiye etti) ve beni baş kaldıran bir zorba
yapmadı."
33-
"Hem doğduğum gün, hem öldüğüm gün, hem de diri olarak kaldırılacağım gün
bana selam olsun.
34- İşte
Meryem oğlu İsa hakkında çekişip durdukları şeyin doğ sözü budur.
AI-i İmran suresinin
46 ncı ayetinde, Hz. İsa'nın çocukken, beşikte iken konuştuğunu haber vererek
bunun da Rabbimin bir mu'cizesi olduğunu anlıyoruz.
Hz. İsa'ya ve ümmetine
Namazın ve zekatın farz olduğunu öğreniyoruz. Annelere iyilik yapmanın
emredildiğini ve O'nun zorba değil, bir peygamber olduğunu öğreniyoruz.
Alusi
"Rub-ul-Meani" isimli tefsirinde; bu surenin onbeşinci ayetini
açıklarken, Ahmet b. Hanbelin "Kitap-üz-Zuhd"ıinden naklen Hasan-i
Basri'nin şu haberini nakleder: "Teyze çocukları olan Yahya ile İsa bir
araya geldiklerinde Yahya İsa'ya: "Bana dua et. Çünkü sen benden daha
hayırlısın" deyince İsa da Yahya'ya: "Hayır, sen bana dua et. Çünkü
sen benden hayırlısın, çünkü Allah sana selam ediyor, ben ise kendime selam
ediyorum" diyor.
İki peygamber olan iki
teyze oğlunun diğeri hakkındaki hüsnü zanlan ve tevazuları ne güzel.
İşte Meryem oğlu İsa
hakkında söylenenlerin en doğrusu, bu Kur'anın haber verdiğidir. Bugünkü
dünyamızda bir milyara varan Hristiyan dünyasına biz bu ayetlerle yaklaşmalıyız.[14]
35- Çocuk
edinmek Allah'a yakışmaz. Onu tenzih ederim, ti'r işi yapmaya hükmettimi, ona
"Ol" der O da oluverir.
36- Şüphesiz
Allah, benim de Rabbim, sizin de Rabbinizdir. Onun içîn O'na ibadet ediniz.
İşte bu dosdoğru yoldur.
Avrupadaki müslümanlarla
dini münazara yapan Hristiyanların çıkmazı burası. Allah'a çocuk isnat etmeyi
ne kendilerine kabul ettirebiliyorlar, ne de başkalarına kabul
ettirebiliyorlar.
Müslümanların inancı
ne güzel: O Allah sizin de Rabbiııiz, benim de Rabbim. Hz. İsa bunu söylüyordu.[15]
37- Hizipler
kendi aralarında ihtilafa düştüler. Büyük günün duruşmasından veyl o
kafirlere.
38- Bize
geldikleri gün ne güzel işitirler ve ne güzel görürler, Ancak bugün zalimler
açık bir sapıklığın içindedirler.
39- Onlar
gaflette iken ve onlar iman etmezken, onları hasret gü nüne ve işin
bitirileceği zamana karşı uyar.
40- Şüphesiz
yeryüzüne ve üzerindekilere biz varis olacağız. Ve bize döndürülürler.
Hristiyanlar ise
guruplara ayrıldılar ve ihtilafa düştüler. Ama Hz. İsa'nın yolundan ayrılanlara
cehennemin "veyl deresi" vardır.
Bu dünyada hakkı
görmeyen ve hak söze kulaklarını kapatanlar cehennemi apaçık görecek ve
uğultusunu işitecekler.
Zalimleri, gafilleri ve
iman etmemekte direnenleri o pişmanlık duyulacak günü hatırlatmak ve uyarmakla
görevliyiz. Yani bu insanların yanmaması için onların canını onlardan daha
fazla korursak böylece kendimizi de korumuş oluruz.
Herşey fani, Allah
baki. Ona döneceğiz. Tertemiz geldiğimiz hu dünyadan Rabbimize dönerken zulüm,
şirk, inkar, ateisttik, fuhuş, yalan, haram şeyler yüklenmemeye dikkat edelim.[16]
41- Kitap'da
İbrahim'i de an. Şüphesiz O çok doğru biriydi, peygamberdi.
42- Babasına
şöyle demişti: "Babacığım, işitmeyen, görmeyen ve sana hiçbir faydası
olmayan şeylere niçin tapıyorsun?"
43-
"Babacığım, sana gelmeyen bir ilimden bana geldi, hemen bana uy ki, seni
dosdoğru yola ileteyim."
44-
"Babacığım, şeytana tapma. Çünkü şeytan, Rahman'a isyan etti."
45-
"Babacığım, sana Rahmandan bir azabın dokunmasından ve senin şeytana dost
olmandan korkarım."
Bütün peygamberlerin
sıfatlarından biri de "Sıdk" yani doğruluk sıfatıdır. O
peygamberliğin yolundan giden bizlerde de bu özellik olmalıdır.
Tebliğ en yakından
başlıyor. Puta tapan babasını çok sevdiği için "Babacığım" diye söze
başlıyor ve puta tapmaktan vazgeçmesini istiyor. Günümüzde her baba, anne,
çocuk aynısını yapmalı, yakınlarını puta tapmaktan alıkoymalıdir.
Rahman'a isyan eden ve
şeytana uyan insanın varacağı yer cehennemdir. Senin için korkuyorum
dediğinde:[17]
46-
(Babası): "Ey İbrahim, sen benim ilahlarımdan yüzmü çeviriyorsun? Eğer
vazgeçmezsen elbette seni taşlarım. Uzun müddet benden ayrıl git" dedi.
47-
(İbrahim): "Selam sana. Senin için Rabbime istiğfar edeceğim. Şüphesiz O
bana çok lütufkârdir" dedi.
48- Sizi ve
Allah'dan başka tapdıklanmzı bırakıyorum ve Rabbime dua ediyorum. Umulur ki,
Rabbime dua ile mutsuz olmam.
İşte müslümanla kafir
arasındaki fark bu: Babasıyla oğul arasında din ayrılığı var. Oğlu babasına
merhametle yaklaşıyor, kafir baba ise oğluna taşla yanaşıyor.
Peygamber olan oğlu
babasına "Selam" diyor ve onun için Allah'dan afvetmesini istiyor,
baba ise oğluna "defol git" diyor.
Günümüzde İslami
çizgiye giren gençlerle babaları arasında geçen olaylar bu habere ne kadar
benziyor!
Yine de İbrahim
aleyhisselam putlara tapmamak için hicret ediyor.
Habeşe hicret
öncesinde bu ayetlerin inmesi mü'minlerin yanan yüreklerine su serpiyor.[18]
49-
(İbrahim) onlardan ve Allah'dan başka taptıklarından ayrı lınca, O'na (oğlu)
İshak'ı ve (torunu) Ya'kub'u verdik, ve herbirini pey gamber yaptık.
50- Onlara
rahmetimizden verdik ve Onlar için yüce bir doğruluk dili verdik. (Doğrulukda
dillere destan eyledik)
Allah için hicret edeni
Allah zayi etmez. Ot bitmeyen Mekke vadisinde susuz bırakmaz ve zemzemi verir.
Oğlu İshak'la, İsmail'i verir ve peygamber yapar. Torunu Ya'kubu da peygamber
kılar. Hayrın nerede olduğu bilinmez. Biz emre uymakla görevliyiz. Hayır
Allah'ın kitabına uymaktadır.
Küfre boyun eğmediği
için kıyamete kadar bütün insanlar tarafından hayırla yad edilmiş, doğruluğu,
cömertliği, misafirperverliği dillere destan olmuştur.
Hiçbir müslüman ne pahasına
olursa olsun Tağut'a boyun eğmesin. İbrahim aleyhisselamm yolundan yürüsün.
Allah O'na hayırlı evlat ve salih cemaat verir.[19]
51- Kitap'da
Musa'yı da an. Şüphesiz O, ihlasli idi, bir Rasül ve bir Nebi idi
52- Biz O'na
Tur'un sağ tarafından seslendik ve O'nu bizimle konuşması için yaklaştırdık.
53- Ve
rahmetimizden kardeşi Harun'u O'na peygamber olarak bağışladık.
Tağut'a boyun eğmemek
için hicretten bahsedilir de, Musa aleyhisselam anılmaz mı? Hz. Musa ihlaslı
idi. Her Peygamber ihlashdir ama, her ihlaslı Peygamber değildir. Bu ihlaslı
Peygamber Allah yolunda hicreti göze alınca Allah kendisine ilılasla bağlanan
kulunu mahrum etmedi. "Tih" çölünde bıldırcın eti, kudret helvasıyla
besledi. Çölün ortasında bir kayanın on iki yerinden su fışkırttı ve kardeşi
Harun'u da Peygamber olarak ihsan etti.[20]
54- Kitap'da
İsmail'i de an. Şüphesiz o sözünde sadık idi. O bir Rasul ve Nebi idi.
55- Ehline
(ailesine ve kavmine) namazı ve zekatı emrederdi. Rabbi katında makbul îdi.
Bizim önder ve
örneklerimiz ard arda yıldızlar gibi gönül dünyamıza parliyorlar. Sözüne sadık
İsmail aleyhisselam. Allah'ın yoluna baş koyan, namazı ve zekatı emreden ve bu
Özellikleriyle Rabbini ra.zi eden İsmail aleyhisselam.
Biz de onun gibi
"bu baş, bu yola kurban olsun der" ve namazı dosdoğru kılar zekatı
verir ve bunları emredersek biz de Allah'ın razı olduğu kervana katılırız.[21]
56- Kitapta
İdris'i de an. Şüphesiz O çok doğru bir peygamberdi.
57- Ve biz
Onu yüce bir makama yükselttik.
İdris aleyhisselamın
üç özelliğini Kur'an-ı Kerim bize bildirmektedir. Burada "Sıddık"
olduğunu ve "Peygamber" olduğunu haber verir. Enbiya suresinin 85 nci
ayetinde "sabırlı" olduğunu haber verir. Doğruluktan ayrılmayan,
doğru olanı tasdik edip destekleyen, bu yolda her Lürlü bela, musibet ve
zorluğa sabreden, göğüs geren Peygamberin, yüce bir makama yükseltildiğini
Rabbimiz haber veriyor.
Bizim de iki dünyada
makamımızın yükselmesi için doğru dürüst iman eden, doğru amel yapan ve bu yolda
sabreden bir insan olmamıza dikkat çekiliyor ve örnek olarak îdris aleyhisselam
veriliyor.
Buhari; (Kitahussalat
haIde) Peygamber efendimizin Mi'rac gecesi İdris aleyhisselamla görüşüp
merhabalaştığını haber verir. Diğer sahih rivayetlerde îdris aleyhisselamin
dördüncü kat semada peygamber efendimizle merhabalaştığını haber verir.
"İdris"
kelimesi çokça okuyan, ders yapan manasına gelmektedir. Taberinin rivayet
ettiği hadisi şerifte Ebu Zerr-il-Gıfari (r.a.) peygamber efendimize sorar;
"Ya Rasulellah, Allah kaç kitap indirdi?" Efendimiz de; "Yüz
sahife ve dört kitap indirdi. On sahife Adem (a.s)'a, Elli sahife Şit (a.s.)'a,
Otuz sahife İdris (a.s.)'a, On sahife İbrahim (a.s.)'a, Tevrat, İncil, Zebur ve
Furkan." dedi.[22]
"Mevarid-üz-Zam'an
ila Zevaidi ibni Hibban'in" 94 nolu hadisi olarak rivayet edilen bu hadis
için ibni Hibban; sahih olduğunu ravilerinin sika olduğunu söyler.
Elimizdeki Tevrat'ta;[23]
'Hanok' olarak bahsedilen ve Adem'in oğlu Şifin beşinci nesilden torunu olduğu
kaydedilir. Bu konuda Kur'an ve sahih sünnette bilgi verilmediği için, îdris
aleyhisselamla ilgili hurafaya inanmayacağız.[24]
58- İşte
bunlar, (bu adı geçen peygamberler) Adem'in neslinden, Nuh ile birlikte
taşıdıklarımızın neslinden, İbrahim ve İsrailin neslinden, kendilerine hidayet
verdiğimiz ve seçtiğimiz kimselerden olan ve Allah'ın kendilerine (dünya ve
ahiret) nimeti verdiği kimselerdir. Onlara Rahmanın ayetleri okunduğu zaman
ağlayarak secdeye kapanırlar.
Bu surede adı göçen bu
peygamberler Allah'ın kendilerine dünya ve ahiret nimeti verdiği
peygamberlerdir. Onları Allah seçmiştir. Onlar bizim seçilmiş örneklerimizdir.
Bizim yaşantımızın her yönü onlardan birinin yaşantısına uymaktadır. Onlar o
olayları nasıl aşmışlarsa, biz de onlar gibi yapalım diye bize peygamberler
örnek verilmiştir.
Günümüzde bizi
sapıtmak için insanların seçtiği bazı ahlaksızlar örnek olarak reklam
edilmektedir. Allah (c.c.) da bizim örneklerimizi kendisi seçmiştir.
Rahmanın ayetleri
okunduğunda onların secdeye kapandığı gibi biz de bu ayeti okuduğumuzda o
peygamberlere uyarak tilavet secdesi yaparız.[25]
59- Onlardan
sonra yerlerine öyle kötü bir nesil geldi ki onlar namazı terkettiler, nefsin
isteklerine uydular.. Onlar yakında (cehennemin) Gayyasına uğrayacaklar.
İslam toplumunun
bozulmasının başlangıcı namazı aksatmak, sonra terketmekle başlıyor. Sonra
nefsin arzu ve isteklerinin ardı arkası kesilmiyor. Pislik çukurunun kenarına
konan sinek gibi önce ağzını pisliğe dayıyor, sonra ayaklan ve kanatlan farkına
varmadan pisliğe dalıyor. Karnı doyup da uçmak istediğinde battığının farkına
varıyor ama kurtulamıyor ve cehennemin "Gayya" deresini boyluyor. O
derede yanan insanların kan ve irinlerinin kaynamış hali vardır.Niçin namaz?
Sorusuna Rabbimiz cevap veriyor: "Şüphesiz namaz, fuhuşdan ve her türlü
kötülükten alıkoyar."[26]
60- Ancak
tevbe edip imana gelen ve salih amel isteyenler müstesna. Onlar cennete
girecekler ve hiçbir şekilde haksızlık yapılmayacak.
61- O adn
cennetine ki, Rahman onu kullarına gıyaben va'detmişti. Şüphesiz onun
va'dettiği gelecektir.
Hepimiz beşeriz,
şaşabiliriz. Nefsimizin arzularına uyarak birçok çılgınlık yapmış olabiliriz.
Namazı terketm iş izdir. Ancak bu andan itibaren tevbe eder, pişman olur, iman
tazeler ve yeniden salih ameller yapmaya başlarsak, cehennemin gayyasında
yanmaktan kurtulup cennete gireriz.[27]
62- Orada
boş bir söz işitmezler. Ancak "Selam" (işitirler). Onlar için orada
sabah-akşam rızıklar vardır.
63- İşte O
cenneti biz, kullarımızdan muttaki olanlara miras kilanz.
Cennette kulağınıza gelen
her ses gönlünüze huzur verecek, güven sağlayacak. Orada gönül tellerimizi
rahatsız edecek kötü, katı, çirkef söz işitilmeyecek.
Tabii ki öyle bir
cennete layık olmak için, bu dünyada dilimizi kötü, küfür, şirk, inkar
sözlerinden arındıracağız. Kulaklarımızı da hak söze ve Hakkın sözüne
alıştıracağız.[28]
64- Biz
ancak Rabbîn'in emriyle ineriz. Önümüzde, arkamızda ve bunların arasında
olanlar O'na aittir. Rabbin asla unutkan değildir. (Cebrailin efendimize
gelirken gecikmesi Rabbin emriyledir.)
65- O,
göklerin, yerin ve ikisinin arasındakilerin Rabbidir. O halde O'na ibadet et ve
O'na ibadetinde sabret. Sen O'na (Allah adıyla çağrılan) bir adaş
biliyormusun?
Cebrail'in efendimize
gelişi, gidişi, vahiy getirişi, haber verişi, gecikmesi hepsi Rabbin izni ve
emriyledir. Melekler emredileni yaparlar. Meleğin gecikmesi Rabbinin
emriyledir. Rabl?in unutucu değildir diyor.
Yeri göğü yaratan, kanımızı
her hücremize ihtiyacı kadar akıtan Allah (c.c), hiçbir şeyi unutmadığını her
an bize göstermektedir. Öyle ise bu düşen görev, O Allah'a kulluk yapmak,
ibadet üzerinde sabretmek, O'na ortak koşmamak, Allah'a ortak olduğunu
söyleyenleri tanımamak ve onların arkasından gitmemektir.[29]
66- İnsan
diyor ki: "Öldüğüm zaman mı diri olarak çıkarılacağım?"
67- Daha
önce hiçbir şey değilken bizim onu yarattığımızı düşünmez mi?
Kendi yaratılışım
düşünmeyen fikirsiz, şuursuz ve akılsızlar ahiret-teki dirilişi inkar
ediyorlar. Ölüp toprak olduktan sonra dirilmeyi kabule yanaşmıyorlar.
Halbuki bu fikirsiz
kendisine bakıverse ya. Bir zamanlar yoktu, derken bir damla meniye Allah şekil
verdi. Topraktan yetişen yiyecek maddeleri kendisinde toplandı bu hale geldi.
Yani kendisi topraktan toplandı. Nasıl bu dünyada Allah onu topraktan
toplayarak bu hale getirmişse ahirette de öyle toplar.[30]
68- Rabbine yemin
olsun ki, onları ve şeytanları toplayacağız ve onların hepsini cehennemin
etrafında diz çökmüş olarak hazır tutacağız.
Eh inkar etsinler
bakalım. Şeytanlarla beraber cehennem ateşinin etrafında diz üzerine çökmüş
halde iken, ahiretin gerçek olduğunu anlayacak ama faydasız.[31]
69- Sonra da
her toplumdan Rahmana en şiddetli karş. gelen hangisi ise çekip çıkaracağız.
70- Sonra o
cehenneme yaslanmaya en layık olanı biz biliriz.
Kafirlerin cehennemdeki
yerleri de farklı olacak. İnkarcı ama, iyi niyetli, hayırsever kafirle,
isyancı zulümden hoşlanan, dünyayı ateşe veren, kan akıtan, gözyaşıyla sulatan
kafirlerin yeri aynı olmayacak. Rahman olan Allah'a isyanda şiddetli olanlar
diğerlerinden ayrılacaklar. Kimlerin cehenneme layık olduğunu Allah daha iyi bilir.[32]
71- Sizden
herkes oraya varacaktır. Bu, Rabbinin kesinleşmiş bir hükmüdür.
72- Sonra
müttakileri kurtarırız ve zalimleri diz üstü bırakırız.
Bu iki ayet her
kafirin cehenneme gireceğini, müttakilerin ise kurtarılacağını ifade ettiği
gibi, her insanın cehenneme uğrayacağını, ancak müttakilerin kurtarılacağını
ifade eder.
"Her insan
cehenneme uğrayacaktır" diye mana verenler; günahları affedilmeyen
mü'minlerin, cehennemde cezalarını çekinceye kadar kalacaklarını, daha sonra
cennete gideceklerini, günahları afvedilenler ise; cehennem üzerinden sırat
köprüsünden geçerken uğramış olacaklarını, ama bu geçiş esnasında hiçbir elem
ve ızdırap hissetmeyeceklerini söylüyorlar.
Zaten Rabbimiz de;
zalimlerin kalıp, müttakilerin kurtarılacağını haber veriyor. Bir çok ayeti
kerime de; Allah dostlarına korku ve hüzün olmadığını açıklıyor.
Efendimiz, Rıdvan
ağacı altında, kendisine biat edenlerin hepsinin inşaallah cehenneme
girmeyeceğini haber verdiğinde, Hafsa validemiz, 71 nci ayeti okur. Efendimiz
de cevap olarak 72 nci ayeti okur.[33]
73-
Ayetlerimiz onlara açık açık okunduğunda kafirler iman edenlere şöyle derler:
"Bu iki guruptan hangisinin makamı daha iyi ve mevkii daha güzeldir?"
Bugünün kafirleri de,
bindörtyüz sene öncesinin kafirleri gibi "Siz Allah'ın ayetlerini
okuyorsunuz. Siz Allah'ın kulusunuz, işte haliniz. Biz Amerika'nın kuluyuz,
işte halimiz. Bakın biz sizden daha zenginiz ve refah içindeyiz" diyorlar.
Bizim onlara cevabımız:[34]
74- Biz
kendilerinden önce mal ve gösterişde daha güzel olan nice çağlar (da kavimler)
helak ettik.
75- Deki:
"Kim dalalette ise, Rahman onun süresini uzatsın. Kendilerine va'dolunan
azap veya kıyameti gördüklerinde kimin mekanca daha kötü ve orduca daha zayıf
olduğunu bilecekler."
Amerika'nın kullarını,
Allah'ın kullarından üstün görenlere bu ayetleri okuyoruz. Tarihde
diğerlerinden daha güçlü, zalim, kafir ve zengin devletlerin şimdi yerlerinde
yeller estiğini hepimiz görüyor ve biliyoruz.
Sizin de sonunuz
gelecek. Bu dünyada mağlubiyet azabını, kıyamet günü cehennem azabını
tadacaksınız.
Bu sözleri söyleyen
Mekke müşrikleri; aradan çok zaman geçmeden Mekke'nin fethedildiğini gördü.
Malları hakkındaki hüküm ise, fakir gördükleri Allah'ın kulu ve Rasulü olan
Hz. Muhammed'in kararına kaldı.[35]
76- Allah
hidayete erenlerin hidayetini artırır. Baki olan salih ameller Rabbin katında
sevapça daha hayırlı sonuç bakımından daha iyidir.
Eski putperest
toplumların mezarlarından; hala günümüzde yiyecek, giyecek ve içecek
maddelerinin kaplan çıkarılmaktadır. Ölüleri kabirde yesin diye, mezara en
sevdiği yiyecek ve içecekleri, en değerli yüzük ve bilezikleri cesetle beraber
koyarlarmış.
Biz de yanımıza
birşeyler almak istiyoruz. Ama bizim aldığımız; toprakda çürümeyen,
küflenmeyen, yıpranmayan iman ve baki olan "salih amellerimizi" almaktayız.
Kafirlerinkini
antikacılar bulup çıkarıyorlar. Ama mü'minlerin imanım sağlığında
çıkaramamışlar ki, ölünce çıkarabilsinler. Allah cümlemizi imandan ve salih
amelden ayırmasın. Amin...[36]
77-
Ayetlerimizi inkar eden ve "(kıyamette) elbette bana mal ve evlad
verilecek" diyenleri gördün mü?
78- O gayba
mı muttali oldu?veya Rahman'ın katından bir söz mü aldı?
79- Hayır..!
Biz onun söylediklerini yazacağız ve onun için azabı uzattıkça uzatacağız.!
80- Onun
söylediği (mal ve evladı)nı biz alacağız ve o bize tek başına gelecek.
Habbab b. Eret
anlatıyor: Demircilik yapıyordum. Müşriklerden As b. Vail'de alacağım vardı.
Alacağımı istedim. As: "Muhammed'i inkar edersen veririm. Yoksa
vermem" dedi. Ben de: "Hayır. Vallahi sen ge-berinceye ve ahirette
diriltilinceye kadar Muhammedi inkar etmeyeceğim" dedim.
As b. Vail: "İyi
öyle ise, ben ölüp ahirette dirilince çok mal ve evladım olacak, o zaman sana
veririm" dedi. Bunun üzerine bu dört ayet nazil oldu.[37]
Dünyada elde ettikleriyle öğünen ve ahirette de öyle olacaklarını iddia
edenlere bir cevapdır. Herkes dünyaya nasıl teker teker malsız ve evlatsız
gelmişlerse, Allah'ın huzuruna da öylece teker teker gelecekler.
Allah'ın onlara
dünyada azap etmemesi, Allah'ın "Sabur" olmasındandır. ;
Efendimiz: "Ezaya
Allah'dan daha sabırlı kimse yoktur. Kafirler Allah'a ortak koşarlar, eş ve
benzer kabul ederler. Allah onların bu sözlerini1 işittiği halde onlara sıhhat,
afiyet, nzik verir ve onları korur" buyurmuş.[38]
81-
Kendilerine izzet-kuvvet olsun diye Allah'dan başka ilahlar edindiler.
Bazen hayret ederiz.
Bu kafirler, İslam dinine harp ilan edenler nasıl olur da Allah'ın
yarattıklarını, Allah'ın verdiği elle toplarlar, ağızla yerler, dil ile O
Allah'ı inkar edip, O'nun yarattığı kullardan birinin koyduğu kurallara uyarak,
Allah'a ortak koşarlar diye şaşarız.
Allah (c.c.) bu
ayetinde putculuğun sebebini söyleyiveriyor. Bunlar Güçlü olmak, putundan güç
almak için yapıyorlar.
Sanki bu ayet 1400
sene önce inmemiş de, bugün inmiş gibi. Bugünün kafirlerinin röntgen filmini
bize sunuyor ki, bunların hastalığını öğrendikten sonra tedavisine geçelim.
Tedavisi için ilaç, "Münafıkun" suresinin sekizinci ayetinde:
"İzzet, Allah'a, Rasulüne ve mü'minlere
aittir."
buyruluyor.
Yani güç kazanmak
istiyorsanız, erişilmez bir kul olmak istiyorsanız, mağlubiyeti tatmamak
istiyorsanız, Aziz olan Allah'a iman edecek ve onun kurallarına uyacaksınız.
Mü'min mağlup olmaz.
Öldürülürse şehid olur kazanır, veya galip gelir yine kazanır.
"Ankebut"
suresinin 25 nci ayetinde; kafirlerin put adamlar etrafında birleşmelerinin
sebebini açıklarken, aralarında sevgiye sebep olması için yaptıklarını
bildirir.
Halbuki bu surenin 96
ncı ayetinde; sevgiyi Allah'ın yarattığını ve aralarındaki sevgiyi de onun
vereceğini bildirir.[39]
82- Hayır.!
Onlar ibadetlerini inkar edecekler ve onlara zıt (düşman) olacaklar.
Dünyada iken adından
yararlandıkları, huzurunda bulunmakdan güç kazandıkları o put adamlar, ahirette
onların düşmanı olacaktır. Tapanlar ve tapılanlar birbirlerinin düşmanı
olacaklar.
Tapılanlar, tapanlardan
kaçacaklar. Tapanlar, tapılanlara lanet okuyacaklar. Tapilanlar: "Biz
sizi zorlamadık, Allah'ın da'vetine uymadınız, bizim davetimize uydunuz, siz
bizi değil kendinizi ayıplayınız" diyecekler.
Bu konuda bak:[40]
83- Görmedin
mi? Biz şeytanları kafirler üzerine gönderdik. Onları oynatıp duruyorlar.
Şeytanlar kafirlerin
yaptıklarını süslerler. Mesela yaratan Allah'ın kanunlarına değil de, yaratılan
insanın kanunlarına uymanın faydalan konusunda ciltlerle kitap yazdılar.
İbneliğin, eşcinselliğin, lezbiyenliğin faydaları hakkında konferanslar
verdiler ve Avrupalı olmanın şartlarından saydılar. Devletin malını, parasını
dolandıranlar saygın insanlar sayıldılar.
İşte bunlar şeytanın
insanlara verdiği vesvesenin sonucudur. "Haşr" suresinin 16 ncı
ayetinde haber verildiği gibi; önce insanı kafir yapıyor, sonra, "Ben
alemlerin Rabbinden korkarım, ben senden uzağım" diyor.
"Enfal"
suresinin 48 nci ayetinde; şeytanın, kafirleri müsîümanlann üzerine harbe
kışkırttığı, Tam iki ordu karşı karşıya gelince de; "Sizin görmediğinizi
ben görüyorum" deyip kaçtığını haber veriyor.
Çünkü şeytanın tarihi
tecrübeleri var. Nice az topluluk, Allah'ın izniyle çok kafir topluluklara
galip gelmiştir.[41]
84- Onlar
için acele etme. Biz onlar için (günlerini) say.yoruz.
85-
Muttakileri heyet halinde Rahmanın huzurunda toplayacağız.
86-
Suçluları da susuz olarak cehenneme sevkedeceğiz.
87- Rahmanın
katından izin alanlardan başkası şefaata malik olamayacak.
Efendimizin şahsında bize:
Acele etme. Onların nefes alışverişlerine kadar herşeyi sayıyoruz. Onlara
tanıdığımız bir zaman var. O bitince sonları gelecek.
Müttaküer Rahmanın
huzuruna nurdan binekler üzerinde gelirlerken, kafirler de çölde susamış
kervanın sürünerek gelmesi gibi gelecekler.
Ancak "Kelime-i
Tevhid'i" söyleyip gereğini yapanlar, "Lailahe illallah, Allah'dan
başka yaratan, yaşatan ve yöneten yoktur." diyenler şefaat görüp, şefaat
edecekler.[42]
88-
"Rahman çocuk edindi" dediler.
89- Yemin
olsun ki çok kötü birşey yaptınız.
90- (Bu
sözden) Neredeyse gökyüzü çatlayacak, yeryüzü yarılacak ve dağlar devrilecekti.
91- Rahmana
çocuk iddia ettiler diye.
92- Çocuk
edinmek Rahmana yaraşmaz.
93- Göklerde
ve yerde olan herkes Rahman'a kul olarak gelecektiı
94- Yemin
olsun ki onların hepsini kuşattı ve hepsini saydı.
95- Kıyamet
gününde hepsi ona tek başına gelecektir.
Yahudiler; Üzeyr
Allah'ın oğludur, Hıristiyanlar da; İsa Allah'ın oğludur diyorlar. Müşrikler
de; "melekler Allah'ın kızları" diyorlar.[43]
Allah katında en ağır
söz budur. Biz bunu reddetmek için günde birkaç defa "Kul hü-vellahü
ehad" diyerek İhlas suresini okuruz. "O doğurmamıştır,
doğmamıştır." diyoruz.
Her şeyin yaratanı
Allah(cc). Hepsinin sayısını bilen Allah(cc). Hepsi kıyamet günü boyun bükerek
Allah'ın huzuruna gelecek. Niçin bunlardan birini kendisine çocuk edinsin ki,
hepsi onun.[44]
96- İman
edip, ameli salih işleyenlere Rahman şüphesiz, sevgi verecektir. (Herkes
onları sevecek).
Bizi yaratan Allah,
sevdiklerimizi yaratan Allah, sevgimizi yaratan da Allah'dır.
Eğer mü'min insanlar
tarafından sevilmek istiyorsak herkesi bulup gönlünü almaya gücümüz de yetmez.
Paramız da yetmez. Zamanımız da yetmez. Ama bütün gönülleri yaratan Allah'a
kendimizi sevdirmemiz gerekiyor, O severse sevdirir.
Efendimiz bir hadisi
şerifinde; "Allah kulunu severse, Cebraile sevdirir. Cebrail'de gök ehline
ve yerdekilere sevdirir" buyurur.[45]
Bir ismi de
"Vedud" olan Allah (c.c.) seven, sevgiyi ve sevgilileri yaratan ve
sevilecekleri belirtendir. Rum suresinin 21 nci ayetinde; "Eşler
arasındaki sevgiyi yaratanın da Allah(cc) olduğunu" haber veriyor.
Düşmanları birgün
sıcacık dosta dönüştürenin de Allah olduğunu,
Mümtehine suresinin 7
nci ayetinde haber verir.
Enfal suresinin 63 ncü
ayetinde yeryüzünün tamamını versen kalblerini kazanamayacağın kişilerin,
kalbini telif edenin Allah olduğunu bildirir.
İslami siyaset
yapanlar bilsinler ki; halkın sevgisini kazanmak, Hakkın sevgisini kazanmaktan
geçer.[46]
97- Onunla
müttakileri müjdeleyesin, ve Onunla inat bir kavmi sakındirasın diye senin
diline, O'nu (Kur'ani) kolaylaştırdık.
Müttakileri müjdelemek,
inatçı kafirleri uyarmak ve sakındırmak için Kur'an'ı manasıyla okuyacağız.
Kur'an'in müjdeleme ve sakındırma dozlarına dikkat edeceğiz.
Ne yalnız cennetten, ne de
yalnız cehennemden bahsedeceğiz. Kur'an ne kadar hangi oranda bahsetmişse biz
de o kadar bahsedeceğiz.[47]
98- Onlardan
önce nice çağlar (daki kavimler)'ı helak ettik. Onlardan birini hissediyormusun
veya onlara ait gizli bir ses duyuyormusun?
Helak olup gidenler
geri gelmedi, iyi veya kötü bir haber vermedi. O kayaları oyanlar, ehramları
yapanlar, irem bahçelerini kuranların, şimdi kabirlerinden bir tek harekete
veya bir fısıltıya bile güçleri yetmiyor füzeler uçuran, denizaltılar ya
doğruca anılanlardan eylesin.. Amin.[48]
[1] Bak: Sireti İbni Hişam
1/360, Delailün-Nübüvve, Beyhaki 21293
[2] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/7.
[3] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/8.
[4] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/8-9.
[5] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/9-10.
[6] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/10-11.
Bu konuda Al-i İmran 38-41 nci ayetlere
bakınız. Şifa tefsiri 2147
[7] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/11-12.
Bak:
ayet 33
[8] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/13.
[9] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/13-14.
[10] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/14.
[11] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/15-16.
[12] Tefsir-ün-Nesai 2/29
[13] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/16-17.
[14] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/17-19.
[15] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/19.
[16] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/19-21.
[17] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/21-22.
[18] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/22-23.
[19] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/23-24.
[20] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/24-25.
[21] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/25.
[22] Tarihıt-t-Taheri 1196, Zikru
viladeü Havva şişen. Dar-ül-Kütüh-ihümiyye, Beyrut 1987
[23] Tekvin hah 5/21-24 de
[24] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/25-27.
[25] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/27.
[26] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/27-28.
Ankehut 45
[27] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/28-29.
[28] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/29.
[29] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/29-30.
[30] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı Kerim
Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/30-31.
[31] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/31.
[32] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/31-32.
[33] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/32-33.
Müslim fezaili Sahabe Hadis Nu: 2496
[34] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/33.
[35] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/33-34.
[36] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/34-35.
[37] Bak: Buharı K. Büyü' Hadis
no: 2091, Buharı K. İcara Hadis no: 2275, Buharı K. Tefsir Hadis no: 4732,
Müslim K. Sıfatül münafıkın Hadis no 2795, Tirmizi Tefsir Hadis 3162
[38] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/35-36.
[39] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/36-37.
[40] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/37-38.
Kasas 63-64, Bakara 166-167, Ahzap 67, Saffat 27-31 İbrahim 22
[41] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/38.
[42] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/39.
[43] Saffat 149-154
[44] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/39-41.
[45] Müsnedi Ahmet 2/34 -509,
Buharı K. Edep 41, Bed-ül Halk 5
[46] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/41-42.
Sevgi hakkında bakınız: Şifa tefsiri 11326
Bakara suresi ayet 165.
[47] Mahmut Toptaş, Kur’an-ı
Kerim Şifa Tefsiri, Cantaş Yayınları: 5/42.