Sultan IV. Mustafa Han
Babası : Sultan I. Abdülhamid
Annesi : Ayşe Sine (Seniye Perver Sultan)
Doğduğu Tarih : 8 Eylül 1779
Padişah Olduğu Tarih : 29 Mayıs 1807
Tahttan İndirildiği Tarih : 28 Temmuz 1808
Öldüğü Tarih : 17 Kasım 1808


IV. Mustafa, I. Abdülhamid’in Ayşe Sîneperver Vâlide Sultân’dan doğan büyük oğludur. IV. Mustafa, saf, kültürü zayıf ve saltanata karşı harîs bir insandı. Hep iyilik gördüğü amca-zâdesi III. Selim’e karşı vefâlı davranamadı. Nizâm-ı Cedid aleyhinde olanların yanında göründü ve 29 Mayıs 1807’de Osmanlı tahtına çıktı. İlk olarak ihtilâlcilerin arzularını yerine getirdi ve Kabakçı Mustafa, Şeyhülislâm Atâullah Efendi ve Sadâret Kaymakamı Musa Paşa’nın isteklerine göre devleti yönetmeye başladı. Bu arada Nizâm-ı Cedidcilerin bir kısmı öldürülmüş ve bir kısmı ise Ruscuk A’yânlarından vezir Alemdâr Mustafa Paşa’ya sığınmışlardı (Galip, Refik, Râmiz, Behîç ve Tahsin Beylerden oluşan bu ekibe Ruscuk Yârânı denmektedir).

İhtilâlciler, Nizâm-ı Cedidin gayr-i meşru olduğunu ve Padişahın aslâ yeniçerilere müdahale etmemesi gerektiğini ihtiva eden taahhüdnâme mahiyetinde bir hücceti, Padişahın Hatt-ı Hümâyûnu ile birlikte elde ettiler (Rebiülevvel 1222/1807). İhtilâlcilerin baskısından bıkan IV. Mustafa, Kabakçı Mustafa başta olmak üzere, ihtilâlcileri tasfiye gayesiyle Alemdâr Mustafa Paşa’yı ordusuyla beraber İstanbul’a davet etti.

Temmuz 1808’de İstanbul’a gelen Alemdâr, yolda iken Kabakçı Mustafa’yı katletmişti ve bu sebeple de Davud Paşa Sarayı’nda Padişah tarafından karşılandı. Ruscuk Yârânına burada Padişahı tevkif etmesini tavsiye ettilerse de, Alemdâr buna yaklaşmadı. 2 gün sonra vasıfsız bir Şeyhülislâm olan Atâullah Efendi azl edildi ve ekibi de tasfiye edildi. Padişah Alemdâr’a teşekkür ediyor ve Tuna Beylerini boş bırakmayarak dönmesini arzuluyordu. Ancak bunu dinlemeyen Alemdâr, 28 Temmuz 1808’de Bâb-ı Âli’yi basarak sadrazamdan mührü aldı, arkasından Topkapı Sarayına geldi. Hal’ edileceğini ve III. Selim’in tekrar tahta çıkarılacağını anlayan IV. Mustafa, hemen karşı planını uyguladı ve III. Selim ile II. Mahmûd’un öldürülmesi için tâlimat verdi. Maalesef bu tâlimatı alan Enderûnlular, dairesini basarak III. Selim’i şehid ettiler. II. Mahmûd ise, Harem hüddâmının yardımı ile kurtarıldı ve Alemdâr’ın desteğiyle kendisine bî’at olundu.

KADIN EFENDİLERİ: 1- Şevk-i Nûr Baş Kadın Efendi. 2- Dil-pezîr İkinci Kadın Efendi. 3- Seyyâre Üçüncü Kadın Efendi. 4- Peyk-i Dil Dördüncü Kadın Efendi. Emîne Sultân isminde bir tek kızı vardı ve o da hemen vefât etmiştir .

Kaynak:  Osmanlı Araştırmalar Vakfı
29.05.1807 III. Selim’in hal’i ve irticanın zaferi.
IV. Mustafa’nın Padişah olması.
Ayasofya Camii’nde ilk Cuma namazının kılınması.
31.05.1807 Sultanahmet Meydanı’nda yapılan toplantı ve Kabakçı Mustafa ile isyancılara rütbe dağıtılması ve aylık ödenecek akçelerin karara bağlanması.
Kabakçı Mustafa ve avenesinin Şeyhülislâm Ataullah Efendi’ye yazıp imzaladıkları hücceti göndermeleri.
Konak’ta yapılan toplantıda; Yeniçerilerin ve ayaklanmaya katılan elebaşların, meydana gelen hiçbir olaydan mesul tutulamayacakları, Yeniçerilerin bir daha devlet işlerine karışmayacaklarına dair Padişah ve Ocak arasında anlaşma yapılması.
18.06.1807 Hilmi Paşa’nın azli.
Anadolu Beylerbeyi Çelebi Mustafa Paşa’nın sadareti.
09.07.1807 Fransa İmparatoru Napolyon ile Rus Çarı Aleksandr arasında Tilsit’te “Osmanlı İmparatorluğu’nu paylaşma” görüşmeleri ve Türkleri Avrupa’dan sürüp çıkarmak kararları.
26.08.1807 Reisülküttap Galip Efendi ile Rus Delegesi General Laşkarof arasında mütareke imzalanması.
Ordu’nun Edirne’den İstanbul’a, Kabakçı Mustafa’yı ve isyancıları bastırmak üzere hareketi.
Alemdar Mustafa Paşa’nın Kabakçı Mustafa’yı evinde yakalayarak öldürmesi.
25.08.1807 Osmanlı-Rus anlaşması.
11.09.1807 İngilizlerin İskenderiye’yi tahliyeleri.
21.07.1808 Alemdar Mustafa Paşa’nın 5-6 bin asker ile Bab-ı Ali’ye gelip çevreyi askerle kuşatması.
28.07.1808 Alemdar Mustafa Paşa’nın 15 binden fazla askerle Arz odasında bulunan Sadrazama mührü teslim etmesini söylemesi.
Alemdar Mustafa Paşa’nın Saray ve Babıali Baskını.
Sadrazamın azli.
III. Selim’in şehit edilmesi.
IV. Mustafa’nın Taht’tan indirilmesi.
II. Mahmud’un Padişahlığı.