HALİFEYE (YÖNETİCİYE) İTAAT
(İSLAM DEVLETİ YÖNETİCİLERİNE)
İbn Abbas'ın (r.a.) anlattığına göre:
Ey iman edenler! Allah'a itaat edin, Peygamber'e ve sizden olan idarecilere de itaat edin.ayeti Peygamberimizin bir birliğin kumandanı olarak gönderdiği Abdullah b. Huzafe b. Kays ile ilgili olarak nazil olmuştur.
Sahih-i Müslim'deki hadis numarası: 3416
Ebu Hureyre'nin (r.a.) anlattığına göre:
Hz. Peygamber (a.s.) şöyle buyurmuştur: "Her kim bana itaat ederse o Allah'a itaat etmiştir. Her kim de bana isyan ederse, Allah'a isyan etmiştir. Kim de Emîre (idareciye) itaat ederse o, bana itaat etmiştir. Her kim Emîre isyan ederse, bana isyan etmiştir."
Sahih-i Müslim'deki hadis numarası: 3417
İbn Ömer'in (r.a.) rivayet ettiğine göre:
Hz. Peygamber (a.s.) şöyle buyurmuştur: "Müslüman bir kimsenin, hoşlandığı ve hoşlanmadığı hususlarda (amirlerini) dinlemesi ve itaat eylemesi gereklidir. Allah'a isyan içeren bir işin yapılmasının emrolunması hâli müstesnadir. Böyle bir durumda ise itaat söz konusu değildir."
Sahih-i Müslim'deki hadis numarası: 3423
Ali'nin (r.a.) anlattığına göre:
Hz. Peygamber (a.s.) bir seriye gönderdi ve onlara bir kimseyi kumandan tayin etti. Kumandan: bir ateş yaktı ve beraberindekilere "ateşe giriniz" diye emretti. İnsanların bazıları ateşe girmek istediler. Diğerleri ise: Biz zaten ateşten kaçtık dediler. Bu husus Resulüllah'a anlatılınca Resulülllah ateşe girmek isteyenlere seslenerek: "Eğer bu ateşe girseydiniz Kıyamet gününe kadar onun içinde kalacaktınız." Diğerlerine de güzel söz söyledi ve "Allah'a isyan edildiği yerde itaat olmaz, itaat sadece iyi işlerde olur" buyurdu.
Sahih-i Müslim'deki hadis numarası: 3424
Ebu Hureyre'nin (r.a.) rivayet ettiğine göre:
Hz. Peygamber (a.s.) şöyle buyurmuştur: "Devlet başkanı, milleti için bir kalkandır. Onun ardında (kumandası altında) harp edilir. Onun sayesinde (düşmandan) korunulur. Eğer o halkına Yüce Allah'a takvayı emreder ve adaletle hareket ederse, bu emir ve adaleti sebebiyle ecir kazanır. Eğer takva ve adaletle yönetmezse bundan dolayı günaha girer."
Sahih-i Müslim'deki hadis numarası: 3428[1]
664. İbni Ömer radıyallahu
anhümâ'dan rivayet edildiğine göre Peygamber
sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
"Bir
müslümanın, günah işlemesi emredilmediği sürece,
sevdiği veya sevmediği bütün konularda devleti yöneten
kimseye itaat etmesi şarttır. Bir günah işlemesi emredildiği
zaman ise kimseyi dinleyip itaat etmez. "
665.
Yine İbni Ömer radıyallahu anhümâ şöyle
dedi:
Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'e sözünü
dinleyip itaat etmek üzere bîat ettiğimiz zaman
bize:
"Gücünüz yettiği kadar"
buyururdu.
Buhârî, Ahkâm 43;
Müslim, İmâre, 90. Ayrıca bk. Nesâî,
Bey'at 24; İbni Mâce, Cihâd 41
666.
Yine İbni Ömer radıyallahu anhümâ Resûlullah
sallallahu aleyhi ve sellem'i şöyle buyururken dinledim,
dedi:
"Kim bağlılık sözü verdiği devlet
başkanına karşı sebepsiz yere itaatsizlik ederse, kıyamet gününde
Allah Teâlâ'nın huzuruna, tutunacağı hiçbir
delili bulunmaksızın çıkar. Devlet başkanına bağlılık sözü
vermeden ölen kimse, Câhiliye devrinde ölmüş
gibi olur. "
Müslim, İmâre
58
Yine Müslim'in bir başka rivayeti
şöyledir:
"Cemaatten ayrılarak ölen kimse,
Câhiliye devrinde ölmüş gibi olur. "
Müslim,
İmâre 53, 54
667. Enes radıyallahu
anh'den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu
aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
"Üzerinize
tâyin edilen yönetici, başı kuru üzüm gibi
siyah bir köle de olsa sözünü dinleyip
kendisine itaat ediniz. "
Buhârî,
Ezân 54, 56, Ahkâm 4. Ayrıca bk. Buhârî,
Cihâd 39
668. Ebû Hüreyre
radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre Resûlullah
sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
"Zenginken,
fakirken; neşeliyken, kederliyken ve başkası sana tercih
edilirken bile söz dinleyip itaat etmen şarttır. "
Müslim,
İmâre 35, 41, 42. Ayrıca bk. Buhârî, Fiten 2;
Nesâî, Bey'at 1-5; İbni Mâce, Cihâd
41
669. Abdullah İbni Amr radıyallahu anhümâ
şöyle dedi:
Bir seferde Resûlullah sallallahu
aleyhi ve sellem ile beraberdik. Bir yerde konakladık. Kimimiz
çadırını düzeltiyor, kimimiz ok atış tâlimleri
yapıyor, kimimiz de otlayan hayvanların başında bulunuyorduk.
Derken Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'in müezzini
"Haydin namaza!" diye seslendi. Biz de Resûlullah
sallallahu aleyhi ve sellem'in yanında toplandık. Resûl-i
Ekrem şöyle buyurdu:
"Benden önceki bütün
peygamberlerin görevi, ümmetlerini iyi olduğunu
bildikleri şeye dâvet etmek, kötü olduğunu
bildikleri şeyden de sakındırmaktı. Sizin içinde
bulunduğunuz ümmetin huzur ve sükûnu, önce
gelenler zamanında olacaktır. Daha sonrakilerin başına çeşitli
belâlar ve bilmediğiniz kötülükler
gelecektir. Öyle fitneler çıkacak ki, bu fitnelerin
bir kısmı diğerinden daha hafif olacaktır. Yine öyle fitne
ve kargaşa çıkacak ki, onu gören mü'min, işte
beni bu mahveder diyecektir. Sonra ortalık sakinleşecek;
arkasından öyle müthiş bir fitne çıkacak ki,
mü'min, işte bundan kurtuluş yok, diyecektir. "
"Bir
kimse cehennemden kurtulup cennete girmeyi istiyorsa, Allah'a ve
âhiret gününe imân etmiş olarak ölmelidir.
Kendine yapılmasını istediği şeyleri o da başkalarına yapmalıdır.
Bir kimse devlet başkanına bîat eder, elini tutup ona
samimiyetle bağlanırsa, elinden geldiği kadar ona itaat
etmelidir. Bu arada bir başkası ortaya çıkarak yönetimi
ele geçirmeye çalışırsa, derhal onun boynunu
vurunuz. "
Müslim, İmâre 46.
Ayrıca bk. Nesâî, Bey'at 25; İbni Mâce, Fiten
9
670. Ebû Hüneyde Vâil
İbni Hucr radıyallahu anh şöyle dedi:
Seleme İbni Yezîd
el-Cu'fî Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'e:
-
Yâ Nebiyyallah! Başımıza kendi haklarını bizden isteyen,
fakat bizim hakkımızı bize vermeyen yöneticiler tâyin
edilirse, bize ne yapmamızı emredersin? diye sordu.
Resûl-i
Ekrem onun bu sorusuna cevap vermedi. Bir daha sorunca Resûlullah
sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
- "Onların
sözünü dinleyip kendilerine itaat edin. Onlar
yapmaları gerekenden, siz de yapmanız gerekenden sorumlusunuz.
"
Müslim, İmâre 49-50. Ayrıca bk.
Tirmizî, Fiten 30
671. Abdullah İbni
Mes'ûd radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre
Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem:
- "Benden
sonra adam kayırma olayları ve görmeye alışmadığınız işler
meydana gelecektir" buyurdu. Bunun üzerine ashâb-ı
kirâm:
- Yâ Resûlallah! Bizden o günleri
görenlere ne emredersiniz? diye sordular.
Şöyle
cevap verdi:
- "Yapmanız gereken görevleri
yaparsınız, hakkınız olan şeyin size verilmesini Allah'tan niyâz
edersiniz. "
Buhârî, Fiten 2,
Müslim, İmâre 45. Ayrıca bk. Tirmizî, Fiten
25
672. Ebû Hüreyre radıyallahu
anh'den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu
aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
"Bana itaat eden
Allah'a itaat etmiş, bana karşı gelen Allah'a karşı gelmiş olur.
Devlet başkanına itaat eden bana itaat etmiş, devlet başkanına
karşı gelen bana karşı gelmiş olur. "
Buhârî,
Cihâd 109, Ahkâm 1; Müslim, İmâre 32, 33.
Ayrıca bk. Nesâî, Bey'at 27; İbni Mâce,
Mukaddime 1, Cihâd 39
673. İbni Abbas
radıyallahu anhümâ'dan rivayet edildiğine göre
Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle
buyurdu:
"Devlet yöneticisinden hoşa gitmeyen bir
şey gören kimse sabretsin. Zira kim devlet başkanına
itaatten bir karış dışarı çıkarsa, Câhiliye devrinde
ölmüş gibi olur. "
Buhârî,
Fiten 2; Müslim, İmâre 56
674.
Ebû Bekre radıyallahu anh, Resûlullah sallallahu
aleyhi ve sellem'i şöyle buyururken dinledim, dedi:
"Kim
devlet başkanına ihânet ederse, Allah da ona ihânetinin
cezasını verir. "
Tirmizî, Fiten 47.
Ayrıca bk. Ahmed İbni Hanbel, Müsned, V, 42, 49
*[2]
“Benden sonra hilafet -veya nübüvvet hilafeti- otuz yıldır.” (Ebu Davud, Sünnet, 8; Tirmizî, Fiten, 48; Ahmed b. Hanbel, 4/272; 5/220, 221)
Hz. Huzeyfe anlatıyor: Resulüllah(a.s.m) şöyle buyurdu:
“Nübüvvet içinizde Allah’ın dilediği kadar devam eder; sonra dilediği zaman onu ortadan kaldırır.
Sonra, nübüvvet sisteminde bir hilafet olacaktır.
Bu da Allah’ın dilediği kadar devam eder; ardından Allah onu da –dilediği zaman- ortadan kaldırır.
Sonra ısırıcı bir saltanat olur. O da Allah’ın dilediği kadar devam eder; sonra Allah dilediğinde onu ortadan kaldırır.
Daha sonra ceberut bir saltanat olur; o da Allah’ın dilediği kadar devam eder, ardından Allah dilediği zaman onu ortadan kaldırır.
Sonra, nübüvvet sisteminde bir hilafet olur.” (Açıklama: "Isırıcı", yani yok edici saltanat kısmını ihtiva eden hadisi)
(Ahmed b. Hanbel, 4/273).
Rasulullalı (sav) hilafetin geleceği hakkında şöyle buyuruyor:
"Peygamberlik hilafeti otuz senedir. Ondan sonra Allah mülkü (diğer rivayette mülkünü) dilediğine verir.”
(Ebû Dâvûd, Kit. Sünne. bab 8. hn. 4646. 4647; Müsned İınam Alııned, c. V, Sh. 220)
Huzeyfe (ra) Peygamber efendimiz (sav)'ın şöyle buyurduğunu nakleder:
"Sizde Peygamberlik dönemi, Allahın dilediği kadar devam edecek sonra Allah onu kaldırmayı dilediği zaman kaldıracaktır.
Ondan sonra Peygamberlik metodunu izleyen hilafet dönemi gelecek ve Allahın dilediği kadar devam edcektir.
Sonra onu da Allah, kaldırmayı dileyince kaldıracaktır.
Ondan sonra ısırıcı bir saltanat halini alacak ve Allah, dilediği kadar devam edecektir.
Daha sonra müstebit bir saltanat olacak ve Allah'ın dilediği kadar devam edecektir.
Daha sonra Allah, onu da kaldırmayı dilediğinde kaldıracaktır.
Nihayet Peygamberlik metodunu izleyen hilafet dönemi gelecektir, dedi ve sustu.” (Müsned İmam Ahmed, c. IV, sh. 273)
Diğer bir hadis-i şerifte Ebu Ubeyde bin el-Cerrah Resulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet eder:
"Dininizin başlangıcı Peygamberlik ve Rahmet dönemindedir. Daha sonra hilafet ve Rahmet dönemi olacaktır.
Ondan sonra boz-bulanık bir saltanat, daha sonra ise içki içmenin ve ipek giymenin helal
görüleceği bir saltanat ve diktatörlük dönemi gelecektir.” (Dârimi, Kit. el-Eşribe bab 8; Mecmau'z-Zevaidc. V, sh. 181)
Bkz.. Fıkıh Usulu Hasan Karakaya
2226- Sefine (r.a.)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:
“Ümmetim arasında gerçek halifelik otuz sene olacaktır bu müddetten sonra iş hükümdarlık sistemine geçecektir.” Sefine bana dedi ki: Ebû Bekir, Ömer ve Osman’ın halifelik sürelerini ve Ali’nin halifelik süresini hesapla…
Hesapladık otuz sene olarak bulduk. Saîd dedi ki: Bunun üzerine ona Emeviler hilafetin kendilerinde olduğunu iddia ediyorlar dedim.
Dedi ki: Zerkaoğulları denilen Emeviler; yalan söylüyorlar onlar halifelik değil hükümdarlık yapıyorlar ve hükümdarlığın da en kötüsünü yapıyorlar dedi.” (Müsned: 20910)
Sunen-i Tirmizi: Tercüme Abdullah Parlıyan: Fiten (Kargaşalıklar) Bölümleri BÖLÜM: 48 Ø HALİFELİK KAÇ YIL OLACAK ONDAN SONRA NE OLACAK?
________________ oOo _________________
Kaynak:
[1]:el lulu vel mercan buhari ve müslim ittifak ettikleri hadisler Muhammed Fuad Abdulbaki YÖNETİMLE İLGİLİ HÜKÜMLER
[2]:Muvahhid 1.16 İslam Kütüb Hanesi Riyazussalihin yenetticilere itaat