Kadı Iyâz (rh.a.) der ki: “Bağları gözeten, kopartan ve isteyen Rahim’e (Akrabalık bağlarına) gelecek olursak; bu ancak onun bir cisim olmadığını ve buna (cisme) delalet etmeyen bir mana türü olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim bir cisim olmayıp bir yakınlık ve nesep olayı ile ilgilidir. Anne karnı olan rahimde olduğu üzere “Rahim” kelimesi de çoğul yapılır ve bir kısmı bir kısmına bitişiktir. Bu bitişiklik olayı Rahim olarak isimlendirilir. Bu rahimin konuşması ve ayağa kalkması konusu ise; gerçek manada olmayıp bir darbı misal ve güzel bir istiâre sanatı yapılmıştır. Öyle ki Araplarda böyle kullanımlar onların adetlerindendir. Demek ki maksat; akrabalık bağlarının yüceliği, konumu ve faziletini yüce görmek ve akrabalık bağlarını kopartmanın da ne kadar büyük (bir günah) olduğunu belirtmektir.” Allah en iyi bilendir.
Hadiste geçen: “Rahmânın eteğine yapıştı” kavline gelirsek; bu da yine geçtiği gibi Halik olan Allah’a bağlılığı ifade eden kalıp cümlelerden olup yine benzetme ve istiare sanatı kullanılmıştır.
Kimileri de bunun; Müslim’in rivayetinde (2555) geçtiği gibi “arşta asılı olması” hadisinin manasında olduğunu söylemiştir.
“Rahim (akrabalık bağları Cennete) uzanan bir koldur.” kavline gelirsek; Arap Dili gramercileri: Buradaki “Şicne (kol)” kelimesinin ağacın kolları ve “Şecn” kelimesinin vadi kollarından bir kolun olduğu söylemiştir. Nitekim: “el-Hadîsu zü şecûn” denildiği zaman bunun manası “sözün birbirine girdiği” olarak açıklanmıştır.
Hadiste geçen “Minerrahmani (Rahmân’dandır)” kavline gelirsek; akraba bağı manasına gelen Rahîm, ismini Rahmân isminden almıştır. Bu isim ile bir alâka söz konusudur. Yoksa “akrabalık manasında olan Rahim Allah’ın zatındandır.” denilmez haşa. Bu olmaz, Allah (c.c.) bundan münezzehtir. Allah her şeyin en iyisini bilir.
Ebû Hüreyre (r.a.) dan gelen bir rivayette Nebî (s.a.s.) şöyle buyurdu:
“Akrabalık bağı Rahmân’ın verdiği, (Cennete uzanan) bir koldur. Allahu Teâlâ şöyle buyurur: “Kim seni gözetirse Ben de onu gözetirim, kim de Seni koparırsa Ben de onu koparırım.”[1]
***
[1] Buhârî (2988).
________________ oOo _________________
